Retarder, araçta herhangi bir disk fren kullanılmadan aracın yavaşlamasını sağlayan bir cihazdır ve bir fren sistemidir. Retarder fren sistemi ile araç sürtünmeden yavaşlayabilir. Peki retarder ne işe yarar ve retarder nasıl çalışır, biliyor musunuz? Gelin, yakından bakalım.
Retarder Nedir?
Retarder freni, ticari araçlarda fren performansını daha iyi hale getirmek için kullanılır. Retarder ne demek diye baktığımızda aslında motor frenleri gibi aşınmasız sürekli frenler olduğunu görüyoruz. Retarder'lar, servis frenini rahatlatır ve ticari araçların aktif güvenliğini ve maliyet etkinliğini artırır. Retarder'lar, ticari bir aracın aktarma organlarına takılır. Aracın kinetik enerjisinin bir kısmını ısıya dönüştürürler. Montaj yerine bağlı olarak, birincil retarder'lar (motor devrine bağlıdır ve motor ile şanzıman arasına takılır) ve ikincil retarder’lar (hıza bağlıdır ve şanzıman ile tahrik dingili arasına takılır) arasında bir ayrım yapılır. Retarder çalışma sistemine ve yapısına göre hidrodinamik retarder'lar ve elektrodinamik retarder’lar arasında bir ayrım daha yapılır. Hidrodinamik ikincil retarder'lar normalde modern ileri kumandalı kamyonlarda kullanılır. Frenleme etkisi ise araç hızına bağlıdır.
Retarder çalışma prensibini daha iyi anlayabilmek için aşağıdaki bileşenleri ve bu bileşenlerin ne işe yaradığını bilmek de faydalı olacaktır:
- Sabit stator kanadı: Rotor kanadının karşısına konumlanan sabit strator kanadı, retarder devreye alındığında rotorla birleşir.
- Hareketli rotor kanadı: Bir dişliyle kardan miline bağlı olan bu hareketli rotor kandı, tekerleklerle birlikte döner.
- Pompa: Retarder devreye girdiğinde hava basıncıyla hidrolik sıvısını rotora aktarır.
- Isı eşanjörü: Retarder sistemi çalışırken aşırı ısınan hidrolik sıvısının soğutulmasını sağlar.
- Sıvı haznesi: Retarder sıvısı adı verilen hidroliğin muhafaza edildiği yerdir.
Retarder Ne İşe Yarar, Faydaları Nelerdir?
Bir retarder'ın amacı, bir araç çok yavaş hızlar dışında herhangi bir hızda hareket ederken, sürtünmeye dayalı fren sisteminin belirli işlevlerini tamamlamak veya değiştirmektir. Verimlilik açısından bakıldığında, motor freni diğer tüm cihazlara göre tercih edilir, çünkü bu, bir aracı frenleme cihazı olarak mevcut motorun kendisini kullanarak yavaşlatmanın en verimli yoludur. Ancak bir retarder kullanımının önemli ve faydası sadece güvenlik açısından değildir. Retarder'lar, kullanımları fren aşınmasını azalttığı, fren balatalarının yanı sıra kampanaları ve fren disklerini koruduğu için operatörün maliyetini önemli ölçüde minimize edebilir. Sonuç olarak, topografik koşullara bağlı olarak retarder taktırmak ve kullanmak, servis freni kullanımını %50 ile %80 arasında azaltabilir. Yaşam döngüsü ve bakım maliyetlerini azaltmanın yanı sıra bir diğer ek fayda da sürücü yorgunluğunu da azaltmasıdır. Retarder ayrıca daha yüksek bir yokuş aşağı hız ve dolayısıyla daha yüksek bir ortalama hız sağlar. Son olarak, fren performansı motor devrinden bağımsızdır, bu nedenle entegre bir şanzımanla araç düşük hızda giderken bile uygun fren torku elde etmek için giriş hızı artırılabilir.
Retarder Çeşitleri Nelerdir?
Söz konusu retarder çeşitleri olduğu zaman hidrolik ve elektrikli retarder olmak üzere iki ana türden bahsetmek mümkündür.
Hidrolik Retarder: Hidrolik retarder, geciktirmeyi sağlamak için sıvı dolu bir bölmede dinamik ve statik kanatlar arasındaki viskoz sürükleme kuvvetlerini kullanır. Standart şanzıman sıvısı (dişli yağı), ayrı bir yağ kaynağı, su veya yağ ve manyetik geciktirme karışımı kullanabilen birkaç farklı türü vardır. Basit bir retarder, debriyaj ve yol tekerlekleri arasındaki bir şanzıman tahrik miline bağlı kanatları kullanır. Geciktirme gerektiğinde, hazneye sıvı (yağ veya su) pompalanır ve ateşlenen viskoz sürükleme aracı yavaşlatır. Çalışma sıvısı ısınır ve genellikle bir soğutma sisteminde sirküle edilir. Gecikme derecesi, haznenin doluluk seviyesi ayarlanarak değiştirilebilir. Hidrolik retarder son derece sessizdir.
Elektrikli Retarder: Elektrikli retarder, bir geciktirme kuvveti sağlamak için elektromanyetik indüksiyon kullanır. Elektrikli geciktirme ünitesi bir aksa, şanzımana veya yürüyen aksama yerleştirilebilir ve aksa, şanzımana veya aktarma organlarına bağlı bir rotordan oluşur. Rotor ve stator arasında temas yüzeyi ve çalışma sıvısı yoktur. Geciktirme gerektiğinde statordaki elektrik sargıları, rotorun hareket ettiği bir manyetik alan oluşturarak araç aküsünden güç alır. Bu, rotorda statora zıt bir manyetik alan oluşturan girdap akımlarını ateşler. Zıt manyetik alanlar rotoru ve dolayısıyla bağlı olduğu aksı, şanzımanı veya tahrik milini yavaşlatır. Rotor, kendi hava soğutmasını sağlamak için dahili kanatlara (havalandırmalı bir fren diski gibi) sahiptir, böylece aracın motor soğutma sistemine yük binmez. Bu sistemin çalışması son derece sessizdir, dolayısıyla elektrikli retarder sesi de hidrolik türde olduğu gibi minimaldir.
Başta fren sistemi olmak üzere her açıdan kusursuz ve maksimum güvenlikli Araç Filomuzu inceleyerek siz de araç kiralama ihtiyaçlarınızı Sixt kalitesiyle karşılayabilir ve rahat edebilirsiniz.
