Bildiğiniz üzere araçlar manuel ve otomatik olmak üzere iki tip şanzımana sahip olarak üretilir. Otomatik şanzımanda vites geçişleri, aracın kendisi tarafından yapılırken manuel şanzımanda, debriyaj pedalı sayesinde vites geçişleri sürücü tarafından gerçekleştirilir. Hal böyle olunca her iki türde de belli aralıklarla yapılan kontroller ile araçların ömürleri uzatılabilir. Peki, manuel şanzıman bakımı adımları nelerdir? Bu sorunun cevabını öğrenmek için yazımızın devamını okumanız yeterli. İşte, karşınızda şanzıman bakımı nasıl yapılır!
Manuel Şanzıman Parçaları Nelerdir?
Bakım konusuna geçmeden önce manuel şanzıman parçaları hakkında fikir sahibi olmakta fayda var. Aşağıdaki listede bu şanzıman türünün ana bileşenlerini görmek mümkün.
- Vites Kolu: Sürücünün vites değişimini sağlamak için kullandığı koldur. Vites kolu, sürücünün belirli bir vitese geçmesine yardımcı olur.
- Debriyaj Pedalı: Motorla şanzıman arasındaki bağlantıyı kesmek için kullanılan pedaldır. Debriyaj, motorun gücünü şanzımandan ayırarak vites geçişine olanak tanır.
- Debriyaj Balatası: Debriyaj pedalına basıldığında, motorla şanzımanın arasındaki temasın kesilmesini sağlayan disktir. Debriyaj balatası, motor gücünün şanzımana aktarılmasını veya kesilmesini sağlar.
- Debriyaj Çatalı: Debriyaj balatasını, şanzıman dişlileriyle temas ettirip ayırarak vites geçişini sağlayan parçadır.
- Dişli Seti (Gear Set): Manuel şanzıman içinde, hız ve torku değiştirmek için kullanılan çeşitli dişlilerden oluşur. Her vites, farklı bir dişli oranına sahip olup araç hızını değiştirir.
- Şanzıman Mil: Vites geçişi sırasında torku ve gücü taşıyan mil. Genellikle bir dizi mili içerir ve aracın hızını değiştirirken motor gücünü iletir.
- Vites Kutusu: Dişlilerin ve diğer önemli bileşenlerin içinde bulunduğu, şanzıman sisteminin temel yapısıdır.
- Mekanik Bağlantı Elemanları: Vites kolu ile şanzıman arasında güç iletimi sağlayan elemanlardır. Bu bağlantılar, vitesin doğru şekilde geçmesini sağlar.
- Senkronizatör: Viteslerin düzgün bir şekilde geçmesini sağlayan parçalardır. Vites değiştirme sırasında dişlilerin eşit hızda dönmesini sağlar.
Şanzıman Bakımı Aşamaları
Yukarıdaki şanzıman parçaları, belli aralıklarla kontrol edilerek aracın şanzıman bakımı gerçekleştirilir. Her bir parçaya yapılan özenli müdahaleler sayesinde şanzıman bakımı da yapılmış olur. Aşağıda, manuel şanzıman yağı nasıl kontrol edilir, mekanik bağlantı ekipmanları hangi testlere tabi tutulur, vites kutusu ne sıklıkta yağlanmalıdır, şanzıman milinin dişlilerle uyum içinde çalışması nasıl sağlanır, gibi soruların cevabını bulabilirsiniz.
- Debriyaj pedalı için düzenli olarak pedalı destekleyen yaylar kontrol edilmelidir.
- Pedalın doğru şekilde geri dönüp dönmediğini kontrol etmek, pedaldan gelen gürültü veya zorlukları dinlemek gereklidir.
- Debriyaj balatası aşındıkça, vites geçişlerinde zorluk yaşanabilir. Bu yüzden balatanın aşınma durumu düzenli olarak kontrol edilmelidir.
- Aşırı debriyaj kullanımı, balatanın erken aşınmasına neden olabilir, bu yüzden debriyajı sadece gerektiğinde kullanmak faydalıdır.
- Debriyaj çıkması, debriyaj pedalı ile iyi bir ilişki içinde olmalıdır. Aksi takdirde, vites geçişlerinde sıkıntılar yaşanabilir.
- Dişlilerin dişlerinde aşınma veya çatlak olup olmadığını kontrol etmek, şanzımanın verimli çalışması için önemlidir. Şanzıman milinin düzgün çalışması için, milin yağlanması gerekir. Bu, sürtünmeyi azaltır ve parçalara zarar vermeyi engeller.
- Vites kolunun düzgün çalışabilmesi için, vites seçici parçalarındaki aşınmalar veya hasar kontrolleri yapılmalıdır.
- Vites kutusunun düzenli olarak yağlanması ve her 50.000-100.000 kilometrede bir yağ değiştirilmesi gerekir.
- Bağlantı elemanları, zamanla gevşeyebilir veya aşınabilir, bu yüzden her 6 ayda bir bu parçalar kontrol edilmelidir.
- Eğer vitesler düzgün geçmiyorsa senkronizatörlerin kontrol edilmesi ve gerektiğinde değiştirilmesi gerekebilir.
- Şanzımanın aşırı zorlanmaması için vites değişiklikleri sırasında aşırı güç uygulanmamalıdır.
- Şanzıman sistemi içindeki herhangi bir parça aşındığında bu parçaların zamanında değiştirilmesi, şanzımanın verimli çalışmasını sağlar.
