Araç güvenliğinin başında şüphesiz ki araçlarda fren sistemleri geliyor. Aracın hızını kontrol etmek, gerektiğinde durmasını sağlamak için fren sistemlerinin kullanılması gerekiyor. Arabalar için oldukça önemli bir konuma sahip olan fren sistemleri hem sürücü hem de yolcular için hayati bir öneme sahip. Peki bu fren sistemleri tam olarak nedir, nasıl çalışır, çeşitleri var mıdır? Bu yazımızda sizin için fren sistemleri hakkında bilgi vermeye çalıştık işte merak edilenler.
Fren Sistemi Nedir, Ne İşe Yarar?
Fren sistemi hakkında detaylara inmeden önce fren sistemi nedir sorusunu yanıtlayalım. Fren, araç hareket halindeyken durmaya veya hızını azaltmaya yardımcı olan bir araç bileşeni olarak karşımıza çıkıyor. Fren sistemi ise sürücülerin fren pedalına bastığı andan itibaren aracın hızının düşmesi veya durması sürecinde çalışan sistemi ifade ediyor. Bu sistem aracın özellikle yokuş aşağı yollarda hız kazanmasını önlemek ve taşıtın durduğu anda da durma eylemini sürdürmesini tanımlıyor. Araçlarda fren sistemi, ortaya çıkan kinetik enerjiyi sürtünme etkisiyle ısı enerjisine çevirerek frenlerin çalışmasını sağlayarak taşıtın durmasını ya da yavaşlamasını sağlıyor.
Fren Sistemi Çeşitleri
Fren sistemleri aracın yapısına bağlı olarak birden farklı şekilde üretilmektedir. Fren çeşitlerinin başında ilk ana fren sistemi geliyor. Bunlar; disk frenler ve kampana (tambur) frenler. Fakat bunların dışında da birden fazla fren sistemi yer alıyor. Bunlar aşağıda verildiği şekilde olup bahsi geçtiği şekilde işlevlere sahiptir.
Disk Frenler
Disk fren sistemi, fren diskine baskı yapan fren balatalarını kullanarak yavaşlama ve durma eylemini gerçekleştiriyor. Bu işlem sırasında kullanılan diskler, diğer disklere oranla daha iyi bir soğuma kapasitesine sahip. Dolayısıyla performansı açısından yüksek bir performans gösteriyor. Bu frenler çoğunlukla sportif araçlarda karşımıza çıkıyor. Disk frenlerin bir özelliği de hızlı tepki vermeleri ve zeminin ıslak olduğu koşullarda bile etkili bir frenleme yapabilmeyi sağlaması oluyor. Bu kadar önemli işleve sahip olsalar da üretim açısından maliyetli olan bu frenler ekonomik olarak nitelendirilen araç modellerinde kimi zaman tercih edilmemektedir.
Kampana (Tambur) Frenler
Kampana veya tambur olarak bilinen fren sistemleri fren pabuçlarının kullanıldığı ve tambura baskı yapan fren sistemi olarak biliniyor. Düşük maliyetli olmaları ile ön plana çıkan bu frenler, dayanıklı olmaları ile de pek çok araçta tercih edilen fren sistemleri arasında yer alıyor. Disk frenlere kıyasla daha düşük bir performansa sahip olan kampana frenler aşırı ısınma durumunda sorun yaratabiliyor. Dolayısıyla bu fren sistemleri daha düşük hızdaki araçlarda tercih ediliyor.
Hidrolik Fren Sistemi
Hidrolik fren sistemi, araç frenleme anında hidroliği kullanarak yapılan fren sistemleri arasında yer alıyor. Bu fren sisteminde hidrolik yağ basıncı kullanılarak aracın yavaşlaması veya durması sağlanıyor. Frene basıldığı anda hareket eden piston hidrolik mekanizmasını harekete geçirerek içinde yer alan yağ basıncı kullanılır ve frenleme işlemi gerçekleşiyor. Fren pedalına basıldığında gerçekleşen hidrolik sıvısındaki artış frenleme işleminin yapılması sağlanıyor.
Havalı Fren Sistemleri
Araç içi fren basıncının hava yoluyla iletilmesini sağlayan bu sistem birçok araçta tercih edilen sistemlerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Kompresör yardımıyla oluşturulan fren basıncı, fren pedalına basıldığı anda boşalan hava ile frenleme gerçekleşiyor. ticari veya ağır vasıta olarak bilinen araçlarda bu fren sistemleri tercih ediliyor.
Fren Sisteminin Bakımı Nasıl Yapılır?
Araba frenlerinin sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için fren sistemine düzenli olarak bakım yapılması önemli. Özellikle fren balataları ve diskleri zamanla aşınabilir. Bu da aracın performans kaybetmesine neden olacağı için trafikte sorun oluşturabilmektedir. Bu nedenle bakımın yapılması ve düzenli aralıklarla servisi verilmesi gerekir. Fren disklerinde yapılacak yağlama ile aşınma problemlerinin önüne geçilebileceği gibi frenlerin düzgün çalışıp çalışılmadığı da böylece kontrol edilecektir.
