Araba parçaları ve arızaları konularına ne kadar uzak olursanız olun, kırık bir aks istemediğiniz kesin. Aks kesmesi ya da aks kırılması olarak geçen bu olayın gerçekleşme ihtimali oldukça nadirdir, ancak gerçekleştiği zaman oldukça büyük sorunlara neden olabilir. Aracınız çok eski olmadığı veya ciddi bir trafik kazası geçirmediğiniz sürece, muhtemelen bu mekanik kabusla karşılaşmayacaksınız. Bununla birlikte, herhangi bir otomobilde araba aks kırılmasına neden olabilecek bazı sebepler vardır ve bunları zamanı geldiğinde bilmek gerekir. Aks kesmesi nasıl olur ve belirtileri nelerdir, birlikte bakalım.
Aks Nedir?
Aks kesmesi nedir diye bakmadan önce elbette aracın en önemli parçalarından biri olan aks nedir, değerlendirmek ve bilgilenmek gerekir. Bir aracın aksı, tekerlekleri direksiyon sistemine, motora ve şanzımana bağlayan, genellikle çelik bir trans-aks veya tahrik mili olan büyük bir çubuktan oluşur. Güç ve tork sırasıyla motordan ve şanzımandan aks yoluyla ve tahrik tekerleklerine aktarılır. Bazı akslar daha karmaşık olsa da hepsi temelde aynı şeyi yapmak için çalışır: Arabanızın lastiklerini döndürmek. Peki arabanın aks kesmesi nedir? Bir arabanın aksı aniden (kaldırıma çarpmak gibi) veya sık sık aşırı kullanım nedeniyle (çok fazla yük ile sürmek gibi) kırıldığında, genellikle bir sorun olduğunu anlarsınız çünkü lastikler patinaj yapmaz. Bununla birlikte, ufukta bir aks kırılması meydana geldiğini ve bir tamirhaneye gidileceğini gösteren bazı aks kesmesi belirtileri de yok değildir.
Aks Kesmesi Neden Olur?
Bir araç aksını nelerin kırabileceğine geçmeden önce, aksın ne yaptığından biraz daha detaylı bahsedelim. Aracınız aks olmadan çalışamaz, bu nedenle aracınız için çok ama çok kritik bir parçadır. Genel olarak, bir arabanın iki aksı vardır, daha büyük araçlarda ise dört aks bulunur. Akslar tekerleklere bağlıdır; tekerlekleri döndüren merkezi parça görevi görürler. Güç üreten akslar olmadan aracınızın tekerlekleri dönmez. Aks kesmesi nedenleri arasında şunları listelemek mümkündür:
- Tekerlek ve/veya alt takım hasarına neden olacak kadar şiddetli otomobil kazaları
- Eski, yüksek kilometreli otomobillerde pasın neden olduğu metal yorgunluğu ve aşınması
- Kapasitesinin çok üzerinde yük veya yolcu taşıyan araçlara aşırı yükleme
- Büyük tümsekler ve çukurlar gibi aksları zorlayan yol koşulları
Engebeli yollarda dikkatli sürerseniz ve otomobilinizi asla maksimum ağırlık kapasitesinin üzerinde yüklemezseniz, muhtemelen bir aksı kırmazsınız. Yüksek hızlarda tümseklerin, çukurların ve hız bariyerlerinin üzerinden uçmanın aracınızın süspansiyon kapasitesinin üzerinde zorlanmasına ve bir aksın kırılmasına yol açabileceğini unutmamanız lazım.
Aks Kırılması Belirtileri Nelerdir?
Aracınızı kullanırken elbette bir otomotiv uzmanı olmak zorunda olmadığınız için aks kırılması nasıl anlaşılır ilk etapta tespit edemememiz çok normal. Bununla birlikte bazı yaygın ve ortak aks kırılması belirtilerini önden öğrenerek bu semptomlarla karşılaştığınızda söz konusu sorunun en olabileceğine dair daha iyi bir fikir sahibi olabilirsiniz.
1. Arabanın hareket etmemesi: Kırık bir aksın en bariz işareti, arabanızın lastiklerinin dönmemesidir. Söz konusu kırık bir aks olduğunda motor, gaza bastığınızda tıklama benzeri bir ses çıkaracaktır. Bu gibi durumlarda genellikle herhangi bir elektrik sorunu olmaz; pano uyarı ışığı olmaz ya da tuhaf tıklama sesleri gelmez.
2. Aracın zorlanması: Araba aksları oldukça esnektir, ancak basınç altındayken aksın kırılmış ya da hasar görmüş olduğunu gaz pedalında hissedersiniz. Bir aks büküldüğünde veya hasar gördüğünde, aracınız gerilmeye başlayabilir. Vitese takarsınız ve gücün tekerleklere aktarılmadığını hemen fark edersiniz. Bununla birlikte zorlanan bir araç, mutlaka kötü bir araba aksına sahip olduğunuz anlamına gelmez. Bu, diğer aks hasarı belirtilerine eşlik etmelidir.
3. Püskürtme sesleri: Hareket etmek için zorlanmanın yanı sıra, araç aynı zamanda püskürme, çarpma veya tıkırtı sesleri de çıkarabilir. Bunun nedeni, aksın tekerleklere yeterli gücü aktaramamasıdır. Bu kötü aks sesleri, araç hareket etmeye başlarken ve siz tekerlekleri döndürmeye çalışırken duyulacaktır.
4. Tekerleklerin sallanması ve titremesi: Az şişirilmiş lastikler, hizalanmamış tekerlekler ve gevşek bijon somunları da aracınızın titremesine neden olabilir. Ancak başka herhangi bir aks hasarı belirtisi fark ederseniz, bunu göz ardı etmemelisiniz. Hasarlı bir aksın veya diğer süspansiyon problemlerinin neden olduğu titreşimleri fark etmeye başladığınızda arabanızı sürmek inanılmaz derecede tehlikelidir.
5. Fren balatasının yanlış hizalanması: Bükülmüş aksınız kötü gitmeye başladığında bazı frenleme sorunları fark edersiniz. Fren balataları kaymaya başlayacak ve tekerlekler ve rotorlarla yanlış hizalanacaktır. Bu gerçekleştiğinde, aracın net bir şekilde kayıyor olduğunu fark edebilirsiniz. Zamanla, frenler sonunda tamamen çalışmayı bırakacaktır.
6. Yağ sızıntısı: Aks kırılması ile birlikte aracın fren contası kayabilir ve araç az miktarda yağ sızdırmaya başlayabilir.
